ΕΦΘΑΣΕ Η ΛΑΜΠΡΑ ΣΤΙΓΜΗ - Ζακυνθινὸ Προεπαναστατικὸ τραγούδι

Δεῖτε τί ἐνθουσιώδη, προεπαναστατικὰ θούρια ἔγραφαν οἱ Φραγκοκρατούμενοι Ἑπτανήσιοι ἐπηρεασμένοι ἀπὸ τὸν Διαφωτισμό, πόση ψυχὴ ΕΛΛΗΝΙΚΗ (καὶ ὄχι ρωμέϊκη) ἐφώλιαζε μέσα τους. Καὶ στὸ κάτω-κάτω τί τοὺς ἐνδιέφερε γιὰ τὸν Τοῦρκο, ποὺ ἦταν μακριά; Προσέξτε καὶ τὴν θαυμάσια μουσική. Τί θεία τέχνη μεγαλόπρεπη ἄνθιζε μακριὰ ἀπὸ τὸν πιὸ καταραμένο  καὶ ἄξεστο κατακτητή ! Τί ἁρμονία Ἀπολλώνια ! Τί στερήθηκε ὁ Ἑλληνισμὸς καὶ πόση ἀσχήμια, πόση μιζέρια τοῦ ἐπλημμύρισε τὴν ψυχὴ ἡ συναναστροφὴ μὲ τὸν Ὀθωμανό ! Ὁ Ἑπτανήσιος δὲν ἔγραφε μοιρολόγια καὶ ἀμανέδες, ἔγραφε θούρια ἐμψυχωτικὰ σὰν τὸν Τυρταῖο !

Μ.Χ

Ἔφθασε ἡ λαμπρὰ στιγμὴ

γιὰ νὰ φανῇ ἡ ἀνδρεία,

ἡ Πίστις καὶ ἡ φιλία

ἀπὸ ἑλληνικὲς καρδιές.

Ἂς πᾶμε, νέοι, ἂς πᾶμε

καὶ ἡ σάλπιγγα μᾶς κράζει,

καὶ ἡ σάλπιγξ μᾶς προστάζει:

Ἐμπρός, παιδιά !

Πάρα πολὺ ἀφήσαμε

τὸν Τοῦρκο στὴν Πατρίδα,

ἂς λάβουμε φροντίδα

ὁ Τοῦρκος νὰ διωχθῇ.

Ἡ Ἁγια-Σοφιὰ θ᾿ ἀνοίξῃ,

ἱερεὺς θὰ λειτουργήσῃ,

θὰ λάμψῃ ὁ Ἑλληνισμός !

ἡ παρτιτούρα τῆς ἀρέκιας ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Γιάννη Βίτσου «ζακυνθινὰ πεντέγραμμα», Οἱ φίλοι τοῦ Μουσείου Δ. Σολωμοῦ καὶ ἐπιφανῶν Ζακυνθίων». Ἀθήνα 1992. 

Κοραῆς - αὐτοκέφαλον Ἐκκλησίας - σύνορα κράτους

«Τοῦ ἕως τὴν ὥραν ταύτην ἐλευθερωθέντος μέρους τῆς Ἑλλάδος ὁ κλῆρος δὲν χρεωστεῖ πλέον νὰ γνωρίζῃ ἐκκλησιαστικὸν ἀρχηγόν του τὸν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως, ἐνόσῳ ἡ Κωνσταντινούπολις μένει μολυσμένη ἀπὸ τὴν καθέδραν τοῦ ἀνόμου τυράννου· ἀλλὰ πρέπει νὰ κυβερνᾶται ἀπὸ σύνοδον ἱερέων, ἐκλεγμένων ἐλευθέρως ἀπὸ ἱερεῖς καὶ κοσμικούς, καθὼς ἔπρασσεν ἡ ἀρχαία ἐκκλησία, καὶ πράσσει ἐκ μέρους σήμερον ἀκόμη τῶν ὁμοθρήσκων Ρώσων ἡ ἐκκλησία. Ἐλευθέρων καὶ αὐτονόμων Γραικῶν κλῆρος εἶναι ἀπρεπέστατον νὰ ὑπακούῃ εἰς προσταγὰς Πατριάρχου ἐκλεγμένου ἀπὸ τύραννον, καὶ ἀναγκασμένου νὰ προσκυνῇ τύραννον».

Α. ΚΟΡΑΗ « ΑΠΑΝΤΑ» τ. 2, σελ. 341-342, ἐκδόσεις Μπίρη

Πλὴν τοῦ εὐκόλως ἐννοουμένου (περὶ δημιουργίας αὐτοκεφάλου Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας), προκύπτει καὶ ἕτερον συμπέρασμα, καλὴ ἀπάντησις πρὸς τοὺς ἐπικριτάς του. Ἐπίστευεν ὅτι δὲν εἶχεν ἀπελευθερωθῆ ὅλη ἡ Ἑλλάς, ἀλλὰ μέρος αὐτῆς. Ἄρα δὲν ἦτο ἱκανοποιημένος μὲ τὰ σύνορα τοῦ νεοσυστάτου κράτος, τὰ ὁποῖα δι᾿ ὡρισμένους ἀρνητάς του, ἱκανοποίουν τοὺς Διαφωτιστάς, ἐπειδὴ δῆθεν ἐπεζήτουν ἓν κράτος σμικρόν, εἰς τὰ ὅρια τῆς κλασσικῆς Ἑλλάδος (ἄνευ Μακεδονίας, Θρᾴκης, Μικρᾶς Ἀσίας). Εἰς μελλοντικὴν ἐπέκτασιν τοῦ κράτους δὲν ἀπέκλειεν οὔτε τὴν Κωνσταντινούπολιν, διότι λέγει «ἐνόσῳ ἡ Κωνσταντινούπολις μένει μολυσμένη ἀπὸ τὴν καθέδραν τοῦ ἀνόμου τυράννου». Ἄρα ἦτο ζητούμενον πρῶτον ἡ ἀπελευθέρωσίς της καὶ κατόπιν ἡ ἀποκατάστασις τῶν σχέσεων μετὰ τοῦ Πατριαρχείου.

 Μ. Χ. 

«Πολυχρόνιον ποιῆσαι, Κύριος ὁ Θεός, τὸν Μεγαλειώτατον (sic), Κραταιώτατον (sic), Γαληνώτατον (sic) καὶ Εὐσπλαγχνικώτατον ἡμῶν Ἄνακτα Σουλτὰν Ἀβδοὺλ-Χαμὶτ-Χάν, ἐφένδην ἡμῶν. Εἰς πολλὰ ἔτη, εἰς πολλὰ ἔτη, εἰς πολλὰ ἔτη !»

Χαρακτηριστικὸν δεῖγμα «πολυχρονισμοῦ» ποὺ ἐψάλλετο εἰς τοὺς ἑλληνορθοδόξους ναοὺς τῆς ὀθωμανικῆς ἐπικρατείας πρὸς τιμὴν τοῦ Σουλτάνου. Ἐδημοσιεύθη τὸ 1870 εἰς τὸ «Ἱερατικὸν Ἐγκόλπιον» τοῦ Προυσαέως ἱεροψάλτου Παναγιώτου Κηλντζανίδου. Ὑπάρχουν καὶ ἄλλαι παρόμοιαι συνθέσεις καὶ εἰς τὴν τουρκικὴν γλῶσσαν.

Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ὅτι οἱ ἀντίστοιχοι πολυχρονισμοὶ ὑπὲρ τῶν Βασιλέων τῶν Ἑλλήνων ἦσαν ἐξαιρετικὰ φειδωλοὶ εἰς ἐπίθετα: τὸ «εὐσεβέστατον» ἤρκει (!)

Τετράφωνος χορῳδιακὸς πολυχρονισμὸς ὑπὲρ τοῦ Βασιλέως Παύλου (σύνθεσις τοῦ Ἑλληνοαμερικανοῦ Χρήστου Βρυωνίδου). Τὸ κείμενον τῶν πολυχρονισμῶν καθωρίζετο ὑπὸ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.