Κοραῆς - αὐτοκέφαλον Ἐκκλησίας - σύνορα κράτους

«Τοῦ ἕως τὴν ὥραν ταύτην ἐλευθερωθέντος μέρους τῆς Ἑλλάδος ὁ κλῆρος δὲν χρεωστεῖ πλέον νὰ γνωρίζῃ ἐκκλησιαστικὸν ἀρχηγόν του τὸν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως, ἐνόσῳ ἡ Κωνσταντινούπολις μένει μολυσμένη ἀπὸ τὴν καθέδραν τοῦ ἀνόμου τυράννου· ἀλλὰ πρέπει νὰ κυβερνᾶται ἀπὸ σύνοδον ἱερέων, ἐκλεγμένων ἐλευθέρως ἀπὸ ἱερεῖς καὶ κοσμικούς, καθὼς ἔπρασσεν ἡ ἀρχαία ἐκκλησία, καὶ πράσσει ἐκ μέρους σήμερον ἀκόμη τῶν ὁμοθρήσκων Ρώσων ἡ ἐκκλησία. Ἐλευθέρων καὶ αὐτονόμων Γραικῶν κλῆρος εἶναι ἀπρεπέστατον νὰ ὑπακούῃ εἰς προσταγὰς Πατριάρχου ἐκλεγμένου ἀπὸ τύραννον, καὶ ἀναγκασμένου νὰ προσκυνῇ τύραννον».

Α. ΚΟΡΑΗ « ΑΠΑΝΤΑ» τ. 2, σελ. 341-342, ἐκδόσεις Μπίρη

Πλὴν τοῦ εὐκόλως ἐννοουμένου (περὶ δημιουργίας αὐτοκεφάλου Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας), προκύπτει καὶ ἕτερον συμπέρασμα, καλὴ ἀπάντησις πρὸς τοὺς ἐπικριτάς του. Ἐπίστευεν ὅτι δὲν εἶχεν ἀπελευθερωθῆ ὅλη ἡ Ἑλλάς, ἀλλὰ μέρος αὐτῆς. Ἄρα δὲν ἦτο ἱκανοποιημένος μὲ τὰ σύνορα τοῦ νεοσυστάτου κράτος, τὰ ὁποῖα δι᾿ ὡρισμένους ἀρνητάς του, ἱκανοποίουν τοὺς Διαφωτιστάς, ἐπειδὴ δῆθεν ἐπεζήτουν ἓν κράτος σμικρόν, εἰς τὰ ὅρια τῆς κλασσικῆς Ἑλλάδος (ἄνευ Μακεδονίας, Θρᾴκης, Μικρᾶς Ἀσίας). Εἰς μελλοντικὴν ἐπέκτασιν τοῦ κράτους δὲν ἀπέκλειεν οὔτε τὴν Κωνσταντινούπολιν, διότι λέγει «ἐνόσῳ ἡ Κωνσταντινούπολις μένει μολυσμένη ἀπὸ τὴν καθέδραν τοῦ ἀνόμου τυράννου». Ἄρα ἦτο ζητούμενον πρῶτον ἡ ἀπελευθέρωσίς της καὶ κατόπιν ἡ ἀποκατάστασις τῶν σχέσεων μετὰ τοῦ Πατριαρχείου.

 Μ. Χ. 

«Πολυχρόνιον ποιῆσαι, Κύριος ὁ Θεός, τὸν Μεγαλειώτατον (sic), Κραταιώτατον (sic), Γαληνώτατον (sic) καὶ Εὐσπλαγχνικώτατον ἡμῶν Ἄνακτα Σουλτὰν Ἀβδοὺλ-Χαμὶτ-Χάν, ἐφένδην ἡμῶν. Εἰς πολλὰ ἔτη, εἰς πολλὰ ἔτη, εἰς πολλὰ ἔτη !»

Χαρακτηριστικὸν δεῖγμα «πολυχρονισμοῦ» ποὺ ἐψάλλετο εἰς τοὺς ἑλληνορθοδόξους ναοὺς τῆς ὀθωμανικῆς ἐπικρατείας πρὸς τιμὴν τοῦ Σουλτάνου. Ἐδημοσιεύθη τὸ 1870 εἰς τὸ «Ἱερατικὸν Ἐγκόλπιον» τοῦ Προυσαέως ἱεροψάλτου Παναγιώτου Κηλντζανίδου. Ὑπάρχουν καὶ ἄλλαι παρόμοιαι συνθέσεις καὶ εἰς τὴν τουρκικὴν γλῶσσαν.

Ἀξίζει νὰ σημειωθῇ ὅτι οἱ ἀντίστοιχοι πολυχρονισμοὶ ὑπὲρ τῶν Βασιλέων τῶν Ἑλλήνων ἦσαν ἐξαιρετικὰ φειδωλοὶ εἰς ἐπίθετα: τὸ «εὐσεβέστατον» ἤρκει (!)

Τετράφωνος χορῳδιακὸς πολυχρονισμὸς ὑπὲρ τοῦ Βασιλέως Παύλου (σύνθεσις τοῦ Ἑλληνοαμερικανοῦ Χρήστου Βρυωνίδου). Τὸ κείμενον τῶν πολυχρονισμῶν καθωρίζετο ὑπὸ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.

Ὁ θάνατος τῆς καλλιτέχνιδος τοῦ μουσικοῦ θεάτρου Ἔλσας Ἔνκελ (ΕΘΝΟΣ 5/1/1933 & ΠΟΛΙΤΕΙΑ 6/1/1933)

Ἡ Ἑλληνικὴ γλῶσσα εἰς τὸν ὁμιλοῦντα κινηματογράφον (ΠΑΤΡΙΣ 12/5/1930)

Μανώλης Καλομοίρης: «Οἱ Ἕλληνες μουσικοὶ στὸ ἐξωτερικὸ τὸ 1937» (Ἔθνος 4/1/1938)

Διονύσιος Λαυράγκας: «Τὸ δημοτικόν μας τραγούδι» (ΕΘΝΟΣ 16/11/1921)

ΤΟ ΚΥΜΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΥ ΑΠΕΙΛΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΨῌ ΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΝ ΓΡΑΦΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΩΝ ΑΘΗΝΩΝ (τοῦ Ἀποστόλου Δασκαλάκη ΕΘΝΟΣ 3/1/1933)

Ἐνδιαφέροντα κείμενα καὶ δημοσιεύσεις ποὺ ἐντοπίζουμε σὲ παλιὲς ἐφημερίδες

Ὁ Γεώργιος Χατζιδάκις κατὰ τῶν δημοτικιστῶν (συνέντευξις εἰς τὴν ἐφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ 6/11/1903) ἐξ ἀφορμῆς τῆς παραστάσεως τῆς Ἀντιγόνης

Δὲν βλέπω, διατὶ νὰ ἐκπληττώμεθα διὰ τὴν ἐκχυδάϊσιν τοῦ Σοφοκλέους, διὰ τὴν νέαν δηλαδὴ ταύτην ἀπόπειραν κατὰ τοῦ Θεάτρου. Πρώτην ἀπόπειραν εἴχομεν, ὅτε ἐπεχείρησαν νὰ ἐκχυδαΐσουν τὸ μέγιστον κόσμημα ἡμῶν, τὸ ἐθνικόν μας ὄνομα «Ἕλληνες», διατεινόμενοι ὅτι δὲν ἔχει οὐδεμίαν ἱστορικὴν ὑπόστασιν καὶ δι᾿ αὐτὸ ἀνάγκη νὰ ὀνομαζώμεθα Ρωμαῖοι. Δευτέραν ἀπόπειραν ἐτόλμησαν ὅτε ἐζήτησαν νὰ μεταβάλουν τὴν ἱστορίαν τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους εἰς ἱστορίαν τῆς Ρωμαιοσύνης καὶ ἤρχισαν αὐτὴν ὄχι ἀπὸ τῆς ἱδρύσεως καὶ ἀναπτύξεως Ἑλληνικῆς πόλεως ἢ κράτους τινός, ἀλλ᾿  ἀπὸ τῆς καταστροφῆς τῶν Ἀθηνῶν ὑπὸ τοῦ Σύλλα. Τὴν τρίτην ἀπόπειραν πρὸς ἐκχυδάϊσιν τοῦ Εὐαγγελίου ἐνθυμούμεθα πάντες· τώρα ἦλθεν ἡ σειρὰ τοῦ Θεάτρου.

Φαίνεται ὅτι, ὅπως πάλαι, εἰς τὸν φθονερὸν ἐκεῖνον Ἀθηναῖον ἔκαμνε κακὴν ἐντύπωσιν ὅτι ὁ Ἀριστείδης ὠνομάζετι δίκαιος, οὕτω καὶ τώρα εἰς μερικοὺς εἶνε ἀνυπόφορον, ὅτι ὀνομαζόμεθα Ἕλληνες, λέγομεν τὴν ἑλληνικὴν ἱστορίαν ἰδικήν μας, γράφομεν καὶ λαλοῦμεν ἑλληνιστί, καὶ διὰ τοῦτο ἀγωνίζονται πάσῃ δυνάμει καὶ παντὶ τρόπῳ νὰ μᾶς ἀφαιρέσουν αὐτὰς τὰς σκανδαλιζούσας λέξεις. «Εἶσθε ἄνδρες», λέγουν πρὸς ἡμᾶς, «οὐχὶ ἀνήλικα παιδιά, καὶ δι᾿ αὐτὸ πρέπει νὰ ἀφήσετε τοὺς ἀρχαίους καὶ νὰ στραφῆτε πρὸς τὸ μέλλον, νὰ ἐνεργήσετε μόνοι σας, ἀνεξάρτητοι, ἵνα εὐδοκιμήσετε. Μὴ ἀποβλέπετε πρὸς τοὺς ἀρχαίους, μὴ περιμένετε παρ᾿ αὐτῶν ἀγαθόν τι, ἀλλὰ πρὸς τοὺς Βυζαντινοὺς μόνον, διότι ὁ βίος σας δὲν ἔχει ὁμοιότητας πρὸς τὸν βίον τῶν ἀρχαίων ἀλλὰ πρὸς τῶν μεσαιωνικῶν Ἑλλήνων. Ἡ Ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶνε καὶ διὰ σᾶς ξένη ὅπως καὶ διὰ τοὺς λοιποὺς ἀνθρώπους. Δὲν ἐννοεῖτε τὸ Εὐαγγέλιον καὶ δι᾿ αὐτὸ δὲν προκόπτετε. Ἡ γλῶσσα τὴν ὁποίαν γράφετε καὶ λαλεῖτε εἰς τὰς συναναστροφάς σας εἶνε ἱερογλυφική, δὲν ἠμπορεῖτε νὰ ἐκφράσετε εἰς αὐτὴν οὔτε τὸν ἔρωτά σας οὔτε τὴν ὀργήν σας οὔτε τὸ πένθος σας οὔτε κανὲν καθόλου αἴσθημα ἢ συναίσθημα· πρέπει νὰ τὴν ρίψετε εἰς τὴν θάλασσαν καὶ νὰ λάβετε αὐτὴν τὴν ὁποίαν εἰς Παρίσίους [Ψυχάρης] καὶ Λιβερπούλην [Πάλλης] σᾶς κατεσκευάσαμεν κατὰ τοὺς κανόνας τῆς τέχνης.

Εἰς ταύτην ὀφείλετε νὰ μεταφράσετε τὰ ἱερά σας βιβλία, τὰ δράματα τῶν ἀρχαίων, τὴν νομοθεσίαν σας κ.λ.π. κ.λ.π., ἂν θέλετε ποτὲ νὰ ἐξυπνήσετε, νὰ προκόψετε, εἰ δὲ μή, εἶσθε ὑπνωτισμένοι καὶ οὔτε στρατόν οὔτε ναυτικὸν θὰ παρασκευάσετε οὔτε τὰ οἰκονομικά σας θ᾿ ἀνορθώσετε οὔτε πρὸς τοὺς πέριξ ἀντιζήλους λαοὺς θὰ δυνηθῆτε ν᾿  ἀγωνισθῆτε ἐπιτυχῶς οὔτε φιλολογικὰ ἔργα θὰ παράγετε. Δὲν ἐντρέπεσθε νὰ ἔχετε γλῶσσαν συντηρητικὴν ὅπως οἱ Ἄραβες καὶ οἱ Ἰνδοί;»

Ταῦτα καὶ τὰ τοιαῦτα καὶ εἰς τοιοῦτον τόνον ψάλλουσιν εἰς ἡμᾶς ἀπὸ ἐτῶν εἰς τὸν τύπον τῆς Ἑσπερίας οἱ παράδοξοι οὗτοι ἄνθρωποι, χωρὶς νὰ συλλογίζωνται τὸ μέγα ἄδικον, τὸ ὁποῖον κάμνουν εἰς τὸ ἑλληνικὸν ἔθνος, ὅταν διὰ τοιούτων δημοσιευμάτων παριστῶσιν αὐτὸ ὡς τὸ ἀνοητότατον τῶν ἐθνῶν, ὅπως δὲν συλλογίζονται καὶ ὁπόσον κακὸν κάμνουν εἰς τὸ ἔθνος, ὅταν περιφέρουν καὶ ἐπιδεικνύουν τὴν ἀθλίαν γλῶσσαν τοῦ θεάτρου αὐτῶν εἰς τοὺς ἐν τῷ ἐξωτερικῷ Ἕλληνας, οἱ ὁποῖοι ἐκ τῆς διεφθαρμένης γλώσσης συνάγουν ὅτι καὶ ὁ βίος ἡμῶν ἔχει ὁμοίως διαφθαρῇ.

Ἔρευνα Μ.Χ.