ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΕΛΕΠΟΥΡΗΣ - Ὁ ξεχασμένος ποιητὴς τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνα καὶ τοῦ 1912-13

     Ὁ δημοσιογράφος καὶ ποιητὴς Γεώργιος Κελεπούρης ἐξύμνησε τὴν ἀνδρεία τῶν Μακεδονομάχων καὶ τῶν πολεμιστῶν τοῦ 1912-1913. Τὸ ὄνομά του ἀπουσιάζει ἀπὸ τὶς γραμματολογίες καὶ τὶς ἐγκυκλοπαίδειες. Λίγες πληροφορίες γιὰ τὴ ζωή του ἐντοπίσαμε στὸ ἱστολόγιο «ΠΕΡΙΗΓΗΤΗΣ»*. 
     Γεννήθηκε στοὺς Πενταγιοὺς τῆς Δωρίδας (Φωκίδα) τὸ 1890 καὶ πέθανε στὴ Χαλκίδα. Τελείωσε τὸ Βαρβάκειο Ἀθηνῶν καὶ ἀργότερα πῆγε στὴν Αἴγυπτο, ὅπου ἐργάστηκε στὶς ἐφημερίδες «Φῶς» καὶ «Ταχυδρόμος» τῆς Ἀλεξάνδρειας. Ἐπέστρεψε στὴν Ἑλλάδα καὶ πραγματοποίησε περιοδεῖες ὡς ἀνταποκριτὴς τῶν ἐφημερίδων σὲ Μακεδονία καὶ Θράκη. Ἐμπνευσμένος ἀπὸ τὸν ἀγῶνα γιὰ τὴν ἀπελευθέρωση τῶν ἑλληνικῶν περιοχῶν, ἐξέδωσε τὶς ποιητικὲς συλλογὲς "Ρεμβασμὸς" 1908 καὶ "Ματωμένες δάφνες" 1910. Τὸ 1913 τύπωσε στὴν Ἀλεξάνδρεια τὸ βιβλίο "Δόξα ματωμένη, λεύκωμα καὶ ἡμερολόγιο τοῦ πολέμου 1912-1913", ποὺ ἐτέθη ὑπὸ τὴν προστασία τοῦ Βασιλέως Κωνσταντίνου. Ἀργότερα φαίνεται ὅτι ἔγραψε καὶ ἄλλα ποιήματα διαφορετικῆς πλέον θεματολογίας. Ἀπὸ τὸν ἡλεκτρονικὸ κατάλογο τῆς Ἐθνικῆς Βιβλιοθήκης πληροφορούμαστε ὅτι τὸ 1968 ἐκδόθηκαν ἅπαντα τὰ ἀνέκδοτα ποιήματά του.

Ἀπὸ τὴν ἐφημερίδα "ΑΛΗΘΕΙΑ"



                   ΔΟΞΑ ΜΑΤΩΜΕΝΗ !

                                    Στοὺς τιμημένους νεκρούς μας


Ἡ δάφνη ποὺ ἐποτίστηκε μὲ τὸ ἁγνό σας τὸ αἷμα
ἀμάραντη θὰ μένῃ,
νὰ πλέκουν, ἀπ᾿ τὰ κλώνια της, τὸ τιμημένο στέμμα,
γιὰ σᾶς ὦ τιμημένοι,
τ᾿ Ὀλύμπου σταυραετοί.

Καὶ θἄρχωνται κάθ᾿ ἄνοιξι μέσ᾿ στὴ χαρὰ τοῦ Ἀπρίλη,
πάνω στὰ μνήματά σας,
δροσιὲς ν᾿ ἀφήν᾿ ἡ χαραυγή, χαμόγελο τὸ δείλι,
ὑμνῶντας τὴν ἀνδρειά σας
τὴν τόσο ζηλευτή.

Καὶ θὰ περνᾷ ὁ ἀμέριμνος κι᾿ ἀστόχαστος διαβάτης
κι᾿ ὁ κάθε στρατηλάτης,
νὰ σκύβουν καὶ ν᾿ ἀσπάζωνται τῆς δάφνης σας τὰ φύλλα,
μὲ κἄποια ἀνατριχίλα !

Καὶ οἱ ἀπαίσιοι κόρακες μὲ τὴ βραχνὴ λαλιά τους
κι᾿ ἐκεῖνοι θὰ σωπαίνουν,
ὅταν θωροῦν τοὺς σταυραετοὺς μὲ τὰ πλατειὰ φτερά τους,
μυστήρια νὰ ὑφαίνουν
στὴν ἱερὴ σιγή...

Καὶ θὰ περνᾷ ὁ ἀντίλαλος, μὲ τὰ φιλιὰ τῆς αὔρας,
σἂν ὄνειρο, σἂν φῶς,
ἐκεῖ ποὺ ὕψωσ᾿ ὁ Μελᾶς, Λάβαρο νέας Λαύρας,
κι᾿ ἔκαμ᾿ ἀλήθεια νὰ γενῇ ὁ πόθος ὁ κρυφός.

Κ᾿ οἱ στοχασμοὶ πού, σἂν καπνοὶ μοσχοπλημμυρισμένοι,
κοντά σας θὰ διαβαίνουν,
τοῦ Ἄγρα τὴν παλληκαριά, τὴν πολυτιμημένη,
στὴ σκέψι θ᾿ ἀνασταίνουν.

Τόσες ἡρωϊκὲς μορφὲς θὰ περπατοῦν σιμά σας,
στὴ ματωμένη γῆ,
νὰ σμίγουνε τοὺς πόθους των, μὲ τ᾿ ἅγια μυστικά σας !...
Καὶ θἄρχεται γοργόφτερη ἡ λεβεντιὰ τοῦ ἀντάρτη,
κάθε αὐγὴ τοῦ Μάρτη,
μὲ σᾶς νὰ τραγουδῇ.

Καὶ θ᾿ ἀνταμώνοντ᾿ ᾑ παλῃὲς καὶ νέες δόξες τώρα,
σὲ μιὰ Μυσταγωγία,
μακρὰν ἀπὸ τὴν τρικυμιὰ καὶ τῆς σκλαβιᾶς τὴ μπόρα,
τὴ θεία Ἐλευθερία
νὰ γλυκοχαιρετοῦν...

... Μορφές, π᾿ ἀγκαλιαστήκατε γιὰ τὴν Ἰδέα καὶ μόνο
κι᾿ ἐστήσατ᾿ ὁλοφώτεινο τῆς Λευτεριᾶς τὸ Θρόνο,
Μορφές, ποὺ σᾶς στεφάνωσεν ἡ Δόξα ἡ ματωμένη,
ἀπ᾿ τὴν ἀναλαμπή σας
κ᾿ οἱ χρόνοι ποὺ γοργοπετοῦν, θὰ μένουν θαμπωμένοι !

Κι᾿ ἀπὸ τὸν θεῖον Ὄλυμπο, στὸν κόσμο πέρ᾿ ὡς πέρα,
θὰ φέγγῃ μιὰ λαμπάδα
γιὰ σᾶς, ποὺ ἐλατρεύσατε τὸν Π ρ ο μ η θ έ α πατέρα
καὶ μάννα τὴν Ἑ λ λ ά δ α !

                                   Γεώργιος Θ. Κελεπούρης (1890-1965)



Ἀπὸ τὴν ἐφημερίδα "ΑΛΗΘΕΙΑ"



Ἀπὸ τὸ "ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ"

     Τὸ παραπάνω ποίημα ἔχει μελοποιηθεῖ ἀπὸ τὸν μαέστρο καὶ καθηγητὴ τῆς Παιδαγωγικῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν Δημήτριο Ἀργυριάδη (Αἴγιον 1884-1957). Ὁ Ἀργυριάδης τὸ 1912-1913 ὑπηρέτησε ὡς ὑπαξιωματικὸς τοῦ Ναυτικοῦ στὸ θωρηκτὸ Ἀβέρωφ. 

(Δημητρίου Ἀργυριάδη "ΣΥΛΛΟΓΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΑΣΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΙΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ & ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ", ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΓΑΪΤΑΝΟΥ, χωρὶς χρονολογία, γύρω στὴ δεκαετία τοῦ 1930)

ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ

_________

*"ΠΕΡΙΗΓΗΤΗΣ": https://periigitis.gr/2016/02/05/%CE%B3%CE%BB%CF%89%CF%83%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%85%CE%BD%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AC%CF%87%CE%BF%CF%82/

ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΑΝ ΟΤΙ Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΝΤΟΣ ΗΤΑΝ ΘΑΜΜΕΝΟΣ ΣΤΗ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ

Τὶς τελευταῖες ἡμέρες διαδίδονται χονδροειδῆ ψεύδη, ὅτι τάχα πουθενὰ δὲν ἀναφερόταν πὼς ὁ Λόντος εἶχε ταφεῖ στὴ Φανερωμένη. Τὸ γεγονὸς τῆς ἀνακάλυψης τῶν ὀστῶν του παρουσιάζεται ὡς ἀπροσδόκητη ἀνακάλυψη, μεγάλης ἱστορικῆς σημασίας (!). Τὸ γεγονὸς ἦταν ἀναμενόμενο. Οἱ «Ἔβανς» τοῦ Αἰγίου "κομίζουν γλαῦκαν εἰς Ἀθήνας" ! Ἰδοὺ λοιπὸν μερικὲς πηγὲς στὶς ὁποῖες ἀναφέρεται ξεκάθαρα :


1. Στὴν ἐφημερίδα "ΚΟΡΥΜΒΗ", ποὺ ἐξέδιδε ὁ Ἀλέξανδρος Ἀναστασόπουλος ἢ Ἀρφαριώτης.
Ὁ συντάκτης τοῦ κειμένου ὁμιλεῖ ξεκάθαρα γιὰ τὸ σημείο στὸ ὁποῖον ἐτάφη ὁ Λόντος. Παρακάτω ὁμιλεῖ καὶ γιὰ τὴ Συνέλευση καὶ τὸ σημεῖο, ὅπου πραγματοποιήθηκε. Τὸ ντοκουμέντο αὐτὸ τὸ δημοσιεύω πρώτη φορά. ΑΙΓΙΟΝ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 1876 - ΕΦΗΜΕΡΙΣ "ΚΟΡΥΜΒΗ"

2. Στὴ μαρτυρία τοῦ Ἀρχιδούκα τῆς Αυστρίας καὶ περιηγητῆ Ludwig Salvator (1876).
βλ. Γ. Παναγόπουλου & Σπύρου Κρητικοῦ «ΑΙΓΙΟ - Μνημεῖα καὶ Τέχνη», σελ. 20, (ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ 2002).

3. Στὰ γραφόμενα τοῦ Γεωργίου Παναγόπουλου (πρώην Δημάρχου Αἰγίου καὶ συγγραφέως) στὸ βιβλίο «ΑΙΓΙΟ - Μνημεῖα καὶ Τέχνη» σελ. 21 (ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΑΙΓΙΟΥ 2002)






4. Στὴ βραβευμένη «Ἱστορία τῆς πόλεως Αἰγίου» τοῦ Ἀρίστου Σταυρόπουλου (1954), σελ. 435.





5. Σὲ κείμενο τοῦ κυρίου Γιάννη Ἀνδρικόπουλου (ἐφημερίδα "ΕΡΕΥΝΑ" 14-7-2004).

Ἀναφέρει ὡς τόπο ταφῆς τοῦ Λόντου τὸν περίβολο τῆς Φανερωμένης. Διευκρινίζει, ἐπίσης, ὅτι τὸ ἀρχοντικὸ τοῦ Λόντου βρισκόταν ἐπὶ τῆς σημερινῆς ὁδοῦ Ἀνδρέου Λόντου (ἐξ οὗ καὶ τὸ ὄνομα), στὴ θέση τοῦ κινηματογράφου ΑΝΑΠΛΑΣΙΣ, στὸ σημερινὸ κινέζικο, στὶς σκάλες. Σήμερα διαδίδεται ψευδῶς ὅτι ἀρχοντικὸ τῶν Λόντων ἦταν τὸ παλιὸ 4ο Δημοτικό. Αὐτὸ ἦταν γιὰ κάποιο διάστημα σπίτι τοῦ ἀδελφοῦ του, Ἀναστασίου Λόντου, καὶ πρῶτο Δημαρχεῖο, ἀλλὰ ἀνῆκε στὸν Ἀγγελῆ Α. Μιχαλόπουλο, ὁ ὁποῖος τὸ δώρησε στὸ δῆμο γιὰ νὰ γίνει νοσοκομεῖο. Βλ. Γ. Παναγόπουλου: Αἴγιο - Μνημεῖα & Τέχνη, σελ. 373.

Καὶ μία ἀποκάλυψη... 

Ὁ Λόντος ἐπρόκειτο νὰ ταφεῖ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΛΑΥΡΑ !

Ὁ στενὸς φίλος τοῦ Λόντου, Ἠλίας Καλαμογδάρτης, καταφθάνει στὸ Αἴγιο μὲ λέμβο καὶ παραδίδει στὸν τότε δήμαρχο, Γεώργιο Μελετόπουλο, τὸ ταριχευμένο σῶμα τοῦ Ἀνδρέα Λόντου. Ζητᾶ ἀπὸ τὴν πόλη να τὸ φυλάξει, ἕως ὅτου ἀλλάξει ἡ κυβέρνηση καὶ ἀποκατασταθεῖ ἡ ὁμαλότητα. Ὅταν θὰ ἔπεφτε ἡ κυβέρνηση Κωλέττη, θὰ θαβόταν στὴν Ἁγία Λαύρα, ὅπου μὲ τὸν Ζαΐμη καὶ τὸν Π .Π. Γερμανὸ ὕψωσαν τὴ σημαία τῆς ἑλευθερίας. Τελικὰ πόσο μύθος εἶναι ἡ Ἁγία Λαύρα ; Αὐτὰ λέγονται καὶ γράφονται τὸ 1846 ! Τὸ ντοκουμέντο φέρνουμε γιὰ πρώτη φορὰ  στὸ φῶς. 

Μάριος Χριστόπουλος 

Φιλόλογος - Ερευνητής

Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΛΟΝΤΟΥ

Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΛΟΝΤΟΥ

__Ο τάφος του Ανδρέα Λόντου (1786-1846), που έχει περισσότερο ιστορική παρά καλλιτεχνική αξία, βρίσκεται βόρεια της Φανερωμένης περίπου από το 1847. Έτσι το θέλησαν οι παλιοί Αιγιώτες, έτσι θεώρησαν ότι τιμάται καλύτερα ο Λόντος. Αντί λοιπόν ο Μητροπολιτικός μας ναός να χαίρεται που έχει την τύχη να συνδέεται με ένα σημαίνον ιστορικό πρόσωπο, με την πρώτη ευκαιρία, ανιστόρητα και αστόχαστα, σπεύδει να πετάξει από πάνω του κάτι από την ίδια του την ιστορία. Και ως νέος χώρος επιλέγεται ένα μουσείο, σε μια σχεδόν απόμερη θέση, στο υπόγειο του οποίου κάποτε η σορός του Λόντου έμενε ακήδευτη και άταφη (ταριχευμένη), από πείσμα ενός πολιτικού του αντιπάλου, του Ιωάννη Κωλέττη. Ναι, να τοποθετηθεί άγαλμα του Λόντου, του Μελετόπουλου και των άλλων προσωπικοτήτων στο μουσείο, αλλά καινούργιο. Όχι όμως να ξηλώνονται τα παλιά από το φυσικό τους χώρο και να απογυμνώνεται η πόλη, για να στολιστεί ένα μουσείο.
__Οι αγωνιστές του ᾿21 πολέμησαν υπέρ πίστεως και πατρίδος. Γι᾿ αυτό η τότε Εκκλησία δεν αρνήθηκε να τους θάψει στους ναούς της. Με το να εκδιώκεται από την εκκλησία το μνημείο ενός πρωτεργάτη τού 1821 (με τα αρνητικά και τα θετικά του και την τραγική αυτοχειρία του), είναι σαν να απεμπολείται ο εθνικός χαρακτήρας της Εκκλησίας, της πάλαι ποτέ "Ελληνορθοδοξίας".
__Και το βασικό επιχείρημά τους είναι: «τι δουλειά έχει ένας στρατιωτικός - πολιτικός δίπλα σε μια εκκλησία, ενώ υπάρχει ειδικό μουσείο, δεσπότης είναι;». Και όμως. Από τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους είναι γνωστή η συνήθεια να ενταφιάζονται άτομα ακόμη και μέσα σε ναούς. Και έχουμε πολλά ανάλογα παραδείγματα προσωπικοτήτων, που ετάφησαν μέσα σε ναούς ή γύρω από αυτούς, και στην Ελλάδα, και στο εξωτερικό, φυσικά όχι απαραίτητα ιερωμένων. Ο τάφος του Γεωργίου Καραϊσκάκη βρίσκεται μέσα στον Άγιο Δημήτριο Κούλουρης Σαλαμίνος. Η επιθυμία μάλιστα να ταφεί εκεί ήταν δική του. Πού ξέρουμε αν η επιθυμία του Λόντου ή των συγγενών του ήταν να ταφεί στη Φανερωμένη ή σε άλλη εκκλησία ή μονή ; Η καρδιά του Αλέξανδρου Υψηλάντη βρίσκεται ταριχευμένη μέσα σε ένα εκκλησάκι της οδού Στησιχόρου στην Αθήνα. Ο τάφος του Καποδίστρια είναι στη Μονή Πλατυτέρας στην Κέρκυρα, ο τάφος του Ελευθερίου Βενιζέλου βρίσκεται στον περίβολο του Προφήτη Ηλία στα Χανιά. Αλλά ας δούμε και μερικά παραδείγματα από το εξωτερικό. Οι τάφοι των βασιλέων Όθωνος και Αμαλίας είναι στο Μόναχο, μέσα στην εκκλησία των Θεατίνων, του μουσουργού Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ στον Άγιο Θωμά της Λειψίας, του επίσης μουσουργού Άντον Μπρούκνερ στη Μονή του Αγίου Φλωριανού στην Αυστρία, του Καρλομάγνου μέσα στον καθεδρικό του Άαχεν κ.ο.κ.
__Οι τάφοι τους παραμένουν επί αιώνες στους ναούς, χωρίς κανείς να επιχειρήσει να τους μεταφέρει σε μουσεία η σε άλλους καταλληλότερους χώρους. Στη Ζάκυνθο μόνο, το 1968, μεταφέρθηκαν τα οστά του Διονυσίου Σολωμού στο "Μουσείο Σολωμού και επιφανών Ζακυνθίων". Αλλά οι εκεί συνθήκες, λόγω της προηγηθείσης βιβλικής καταστροφής του νησιού (σεισμοί 1953), ήταν εντελώς διαφορετικές. Το ίδιο συνέβη και με τα οστά τού Ανδρέα Κάλβου. Βέβαια, το εκεί μουσείο (και μαυσωλείο) έχει διαφορετικό χαρακτήρα, γιατί δεν είναι συλλογή πολυειδών παλαιών αντικειμένων, αλλά ένα οργανωμένο μουσείο, αντάξιο των προσώπων που τιμά και του έξοχου επτανησιακού πολιτισμού που προβάλλει.
__Ως εκ τούτου θεωρώ ότι η μεταφορά του τάφου και της επιτύμβιας στήλης του Ανδρέα Λόντου, από τον περίβολο της Φανερωμένης στο Λαογραφικό Μουσείο, είναι πράξη ανιστόρητη και βέβηλη. Η ενέργεια αυτή της τοπικής Εκκλησίας, του Δήμου και των λοιπών λανθανόντων προσώπων, που κινούν τα νήματα υπόγεια, γίνεται μόνο για τη δικιά τους «δόξα» και μεγαλομανία, για το δικό τους καπρίτσιο.
__Ποιος είναι τόσο αρμόδιος που μπορεί να κάνει ό,τι θέλει σε τέτοια ζητήματα ;

8/1/2019

Μάριος Χριστόπουλος

Ο "ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ" ΣΤΟ ΑΙΓΙΟΝ !

     Ὁ ἐρευνητὴς κ. Γ. Λεκάκης, σὲ κείμενό του στὴν ἐφημερίδα «KONTRA» (φύλλο 5/4/2018 βλ. http://www.arxeion-politismou.gr/2018/03/tafos-tou-Ouranou-sto-Aigio.html), στηριζόμενος σὲ δημοσίευμα τῆς παλιᾶς ἀθηναϊκῆς ἐφημερίδας «Ἀθηνᾶ» (21/9/1857), ἰσχυρίζεται ὅτι στὸ Αἴγιον εἶχε βρεθεῖ τάφος ἢ κενοτάφιο τοῦ θεοῦ Οὐρανοῦ καὶ γι᾿ αὐτὸ θά᾿πρεπε νὰ γίνεται στὴν πόλη ἡ "Γιορτὴ τοῦ Οὐρανοῦ" (!)

     Τὸ δημοσίευμα τῆς ἐφημερίδας τοῦ 1857 εἶναι τὸ ἀκόλουθο:

     Ἡ ἐπίδοξη ὁμάδα τῶν «ἀνασκαφέων» (ἑταιρεία Αἰγέων (;), ποὺ δι᾿ ἰδίων ἐξόδων διενήργησε τὶς ἀνασκαφὲς... γιὰ νὰ ἐπωφεληθεῖ τῶν εὑρημάτων), προφανῶς ἄσχετη καθὼς ἦταν, θεώρησε ὅτι σὲ κάποιον τάφο ἀνέγνωσε τὴ λέξη «ΟΥΡΑΝΟΣ». Ἡ πλάνη ἐκείνη τροφοδότησε καὶ τὴ σημερινή.

     Στὴν «Ἱστορία τῆς πόλεως τοῦ Αἰγίου» τοῦ Ἀρίστου Σταυρόπουλου (σελ. 38) βρίσκουμε εὐτυχῶς τὴ λύση τοῦ μυστηρίου. Στὴν περιοχὴ Ἑλληνικὸ (ὁδὸς Τεμένης), στὶς δυτικὲς ὄχθες τοῦ τότε ποταμοῦ Σελινοῦντα, ὅπως συνηγοροῦν τὰ πλούσια εὑρήματα, φαίνεται ὅτι ὑπῆρχε ρωμαϊκὸ νεκροταφεῖο. Σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ μνήματα εἶχε ταφεῖ ὁ υἱὸς τοῦ Ὀρατίου Σωρανοῦ (ὄχι Οὐρανοῦ !) καὶ τῆς Βιψανίας Λουκίλλας, Ρωμαίων, ποὺ ζοῦσαν στὸ Αἴγιο. Ἡ ἐν λόγῳ μαρμάρινη ἐπιγραφή, ποὺ δημιούργησε τὴν παρεξήγηση, ἑρμηνεύθηκε σωστὰ (γύρω στὸ 1903*) ἀπὸ τὸν παλαιὸ Αἰγιώτη φιλόλογο Κων. Παπαθεοδώρου ὡς ἐξῆς :

ΟΡΑ]ΤΙΟΣ ΣΩΡΑΝΟΣ
ΒΙΨΑΝΙΑ ΛΟΥΚ]ΙΛΛΑ
ΦΙΛΤΑΤΩ ΠΑΙΔΙ. ΘΑ
ΝΟΝΤΙ ΤΟΔΕ ΜΝΗΜΑ ΙΔΡΥΣΑΝΤΟ

     Στὴν συνέχεια τῆς ἱστορίας τοῦ Σταυρόπουλου πληροφορούμαστε καὶ γιὰ ἄλλα εὑρήματα τῆς περιοχῆς ἐκείνης. Ἡ μαρμάρινη ἐπιγραφή, τὴν ἐποχὴ τῆς συγγραφῆς τοῦ βιβλίου (1954), κοσμοῦσε τὸ Δημαρχεῖο. Αὐτὴ καὶ τὰ ὑπόλοιπα εὑρήματα, γιὰ τὰ ὁποῖα γίνεται μνεία στὸ δημοσίευμα τοῦ 1857 (κεφαλὴ ἀγάλματος ἀνδρὸς, πίθος,) δὲν γνωρίζω ἂν σώζονται σήμερα στὸ Ἀρχαιολογικὸ Μουσεῖο τοῦ Αἰγίου. 

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΑΙΓΙΟΥ τοῦ Ἀρίστου Σταυρόπουλου (1954) 

_____

* Ὁ Ἀρίστος Σταυρόπουλος μᾶς παραπέμπει σὲ σχετικὴ "διατριβὴ" τοῦ Κ. Παπαθεοδώρου στὴν ἐφημερίδα τοῦ Αἰγίου «ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΓΝΩΜΗ» Ἰούλιος 1903.

Μάριος Χριστόπουλος

"Η 3η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1843" μὲ τὰ μάτια ἑνὸς πρώην ἀντιοθωνικοῦ

"Η 3η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1843"

     «Ἤδη προβάλλεται τὸ ερώτημα : «τὸ Ἔθνος ἦταν ὥριμο γιὰ συνταγματικὸ πολίτευμα ;» Ἡ ἀπάντηση δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι ἀρνητική. Διότι, γιὰ νὰ ἔχει κανεὶς ἀντίθετη γνώμη, πρέπει νὰ ἀγνοεῖ ἐντελῶς τὸν βαθμὸ τῆς πολιτικῆς ὡριμότητας καὶ τὰ ἤθη τοῦ λαοῦ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης.

    Εἶχαν περάσει λίγα μόλις χρόνια ἀφότου ὁ ἑλληνικὸς λαὸς εἶχε ἀποτινάξει τὴ στυγερὴ δουλεία τετρακοσίων χρόνων βάρβαρου δεσποτισμοῦ. Ὁ αἱματηρὸς ἀγῶνας τῶν ἑπτὰ συνολικὰ ἐτῶν εἶχε ἀπογυμνώσει καὶ καταστρέψει τοὺς πάντες καὶ τὰ πάντα. Γι᾿ αὐτὸ ἀκριβῶς, παρὰ τὰ λάθη τῆς Ἀντιβασιλείας, τὰ ὁποῖα ὁ Ὄθων, ἀφότου ἀνέλαβε τὴν βασιλικὴ ἐξουσία, δὲν εἶχε κατορθώσει ἕως τότε νὰ διορθώσει ἐντελῶς, ὁ λαός, ὁ κυρίως λαός, ἀδιαφοροῦσε γιὰ τὸ εἶδος τοῦ πολιτεύματος καὶ ἐπιζητοῦσε μόνο τάξη, ἀσφάλεια καὶ δικαιοσύνη. Ἐπιζητοῦσε νὰ ἐπουλώσει τὶς πληγὲς τοῦ παρελθόντος, νὰ φτιάξει ἀπὸ μιὰ καλύβα ὥστε νὰ στεγαστεῖ αὐτὸς καὶ ἡ οἰκογένειά του καί, γιὰ νὰ τὴν θρέψει, νὰ ἐκχερσώσει ἕνα κομμάτι γῆς γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ τὸ καλλιεργήσει. Ἔτσι ὁ λαὸς ἔμεινε ἀπαθὴς στὸ κίνημα τῆς μεταβολῆς τοῦ πολιτεύματος, ποὺ εἶχαν προετοιμάσει λίγοι ὀλιγαρχικοὶ καὶ ἀκόμη λιγότεροι αὐτοαποκαλούμενοι λόγιοι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἐνθαρρυμένοι ἀπὸ τὶς ξένες κυβερνήσεις ποὺ μισοῦσαν τὸν Ὄθωνα.

    Ἑπομένως ἡ μεταβολὴ τῆς 3ης Σεπτεμβρίου δὲν ἦταν ἀπόρροια τῆς θέλησης τοῦ λαοῦ, οὔτε ἀπόφασή του. Ἦταν καθαρὸ πραξικόπημα τοῦ στρατοῦ, ἔργο τοῦ στρατῶνα, ὅπως εὔστοχα χαρακτηρίστηκε ἀπὸ τοὺς ξένους. Καὶ γι᾿ αὐτὸ ἡ μεταβολὴ αὐτὴ ἦταν τελείως πρόωρη. Οἱ νικητὲς τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἦταν ἀντάξιοι τῶν ἡττημένων λέει ὁ Κυριακίδης στὴν ἱστορία τοῦ «Συγχρόνου Ἑλληνισμοῦ». Ἄτομα κατέβαλαν ἄτομα. Ἔπεσε μία κυβέρνηση καὶ διορίστηκε ἄλλη. Οὔτε ἡ μία ἀπέρρεε ἀπὸ τὸν λαὸ οὔτε ἡ ἄλλη. Ἡ μία ἦταν προϊὸν βασιλιᾶ χωρὶς θέληση, περικυκλωμένου ἀπὸ ξένους καὶ Ἕλληνες αὐλοκόλακες, ἡ ἄλλη ἦταν ἀποτέλεσμα τῆς σύμπραξης λίγων ἀνδρῶν, ἀπὸ τοὺς ὁποίους μερικοὶ παραπλανήθηκαν ἀπὸ ξένες συμβουλές, ἐνῷ ἄλλοι ἐπιδίωξαν τὴν κατάληψη τῆς ἐξουσίας. Δὲν καταλύθηκε ἡ τυραννία, διότι δὲν ὑπῆρχε. [...]

    Κι ὅμως, παρόλ᾿ αὐτά, ὁ Ὄθων ἔπρεπε ἀφ᾿ ἑαυτοῦ τὴν κατάλληλη στιγμὴ νὰ χορηγήσει κάποιο Σύνταγμα μετριοπαθὲς καὶ συντηρητικό, ἀλλὰ νὰ προφτάσει νὰ τὸ κάνει προτοῦ αὐτὸ ἀπαιτηθεῖ μὲ τὴ βία. Ἐπειδή, σὲ διαφορετικὴ περίπτωση, ἂν ἦταν δηλαδὴ ἀποτέλεσμα βίας, δὲν θὰ ἦταν συμβατὸ οὔτε πρὸς ἤθη οὔτε πρὸς τὴν πολιτικὴ ἀνάπτυξη τοῦ λαού».

ΑΓΙΣ ΚΛΕΟΜΕΝΗΣ:
«ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΟΘΩΝΟΣ ΚΑΙ ΑΜΑΛΙΑΣ» (1904)
σελ. 23-24

(Προσαρμογὴ στὴ δημοτική: Μ.Χ.)
---------------- 

Ὁ νομικὸς καὶ νομάρχης Λαρίσης Ἄγις Κλεομένης (1839-1907) στὴ νεότητά του ἀνέπτυξε ἔντονη ἀντιοθωνικὴ δράση καὶ φυλακίστηκε. Οἱ συνεχιζόμενες καὶ ἐντεινόμενες ἀντιδράσεις ὁδήγησαν τελικὰ στὴν ἔξωση τοῦ Ὄθωνα (1862). Ἀργότερα ὅμως ὁ Ἄγις Κλεομένης, ὅπως καὶ οἱ περισσότεροι ἀντιοθωνικοί, τὸ μετάνοιωσε.

ΣΟΝΕΤΟ ΤΟΥ ΓΑΛΑΝΟΥ τοῦ JOHN KEATS

ΣΟΝΕΤΟ ΤΟΥ ΓΑΛΑΝΟΥ τοῦ JOHN KEATS (1795-1821)

Τὸ γαλανό ! τῶν οὐρανῶν ζωὴ καὶ τῆς Κυνθίας
Βασίλειο· κ᾿ εἶναι τοῦ ἥλιου τὸ ἀπέραντο παλάτι,
τοῦ Ἑσπέρου δῶμα κι ὅλης τῆς λαμπρῆς του συνοδείας·
νέφια χρυσᾶ, σκοῦρα, λευκά ᾿ναι ἡ πλάση του γεμάτη.

Γλαυκό ! ἡ ζωὴ ᾿ναι τῶν νερῶν· ὁ ὠκεανὸς καὶ γύρα
οἱ ποταμοὶ οἱ ἀρχόντοι του· λίμνες λυσσομανοῦνε
κι ἀφρίζουν - ταράζουνται, μὰ δὲν τοὺς τὤχει ἡ μοῖρα
νὰ γαληνεύουν τὸ γλακὸ τὸ ἁγνὸ ἂν δὲν ξαναβροῦνε.

Γαλάζιο ! ὁλόχαρε ἀδελφὲ τοῦ πράσινου τοῦ δάσου
στὰ πιὸ γλυκούλια λούλουδα σᾶς βρίσκω ἀδελφωμένα,
κουδούνια, μὴ μὲ λησμονεῖς, καὶ στὴ βασίλισσά σου,

μυστήριο, τὴ βιολέττα. Μὰ τί δύναμη γιὰ μένα
δὲν ἔχεις κι ὡς ἁπλούλα σκιά ! Μὰ πιὸ τρανὸ φαντάζεις
σὰν σ᾿ ἕνα μάτι γαλανὸ μιὰν εἰμαρμένη ἐκφράζεις !

                  (μετ. ΝΙΚΟΣ NIKOΛΑΪΔΗΣ ἢ ΠΩΛ ΝΟΡ)

Blue! 'Tis the life of heaven,—the domain
Of Cynthia,—the wide palace of the sun,—
The tent of Hesperus, and all his train,—
The bosomer of clouds, gold, gray, and dun

Blue! 'Tis the life of waters:—Ocean
And all its vassal streams, pools numberless,
May rage, and foam, and fret, but never can
Subside, if not to dark-blue nativeness.

Blue! gentle cousin of the forest-green,
Married to green in all the sweetest flowers—
Forget-me-not,—the blue-bell,—and, that queen

Of secrecy, the violet: what strange powers
Hast thou, as a mere shadow! But how great,
When in an Eye thou art alive with fate!

ΚΑΛΗΝΥΧΤΑ ποίημα τοῦ Στέλιου Σπεράντσα

ΚΑΛΗΝΥΧΤΑ

Καληνύχτα, βουνά, ποὺ τὸ πλάνο φεγγάρι
πίσω πάει ἀπὸ σᾶς καὶ γελᾷ μυστικά.
Καληνύχτα καὶ σεῖς, γιασεμιά μου λευκά.
Λουλουδάκια ξανθὰ κι’ ἀστρουλάκια μὲ χάρι,
τὄνειρό μου ἀπὸ σᾶς ποιές χλωμάδες θὰ πάρῃ ;
                                               Καληνύχτα.

Καληνύχτα, πυκνές μυρωδιὲς στὸν ἀγέρα,
ποὺ μεθᾶτε γλυκὰ τὸ κρυμμένο πουλί.
Παραθύρια γλυκά, ποιό χεράκι σᾶς κλεῖ ;
Καληνύχτα, σκοπέ, ποὺ σὲ στέλνει ἀπὸ πέρα
πονεμένου βοσκοῦ καλαμένια φλογέρα.
                                                Καληνύχτα.

Καληνύχτα, χρυσᾶ π’ ἀγρυπνεῖτ’ ἀγγελάκια,
σὰν κοιμᾶτ’ ἀπαλὰ μιὰ κορούλα χρυσῆ.
Καληνύχτα, ματιῶν στοχασμοὶ περισσοί.
Καληνύχτα καὶ σεῖς, ζαχαρένια χειλάκια,
ποὺ σκορπᾶτε γλυκὰ μέσ’ στὸν ὕπνο φιλάκια.
                                                 Καληνύχτα.

ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΠΕΡΑΝΤΣΑΣ (1888-1962)

Πίνακας τῆς Maria Szantho (1897-1998)