Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΛΟΝΤΟΥ
__Ο τάφος του Ανδρέα Λόντου (1786-1846), που έχει περισσότερο ιστορική παρά καλλιτεχνική αξία, βρίσκεται βόρεια της Φανερωμένης περίπου από το 1847. Έτσι το θέλησαν οι παλιοί Αιγιώτες, έτσι θεώρησαν ότι τιμάται καλύτερα ο Λόντος. Αντί λοιπόν ο Μητροπολιτικός μας ναός να χαίρεται που έχει την τύχη να συνδέεται με ένα σημαίνον ιστορικό πρόσωπο, με την πρώτη ευκαιρία, ανιστόρητα και αστόχαστα, σπεύδει να πετάξει από πάνω του κάτι από την ίδια του την ιστορία. Και ως νέος χώρος επιλέγεται ένα μουσείο, σε μια σχεδόν απόμερη θέση, στο υπόγειο του οποίου κάποτε η σορός του Λόντου έμενε ακήδευτη και άταφη (ταριχευμένη), από πείσμα ενός πολιτικού του αντιπάλου, του Ιωάννη Κωλέττη. Ναι, να τοποθετηθεί άγαλμα του Λόντου, του Μελετόπουλου και των άλλων προσωπικοτήτων στο μουσείο, αλλά καινούργιο. Όχι όμως να ξηλώνονται τα παλιά από το φυσικό τους χώρο και να απογυμνώνεται η πόλη, για να στολιστεί ένα μουσείο.
__Οι αγωνιστές του ᾿21 πολέμησαν υπέρ πίστεως και πατρίδος. Γι᾿ αυτό η τότε Εκκλησία δεν αρνήθηκε να τους θάψει στους ναούς της. Με το να εκδιώκεται από την εκκλησία το μνημείο ενός πρωτεργάτη τού 1821 (με τα αρνητικά και τα θετικά του και την τραγική αυτοχειρία του), είναι σαν να απεμπολείται ο εθνικός χαρακτήρας της Εκκλησίας, της πάλαι ποτέ "Ελληνορθοδοξίας".
__Και το βασικό επιχείρημά τους είναι: «τι δουλειά έχει ένας στρατιωτικός - πολιτικός δίπλα σε μια εκκλησία, ενώ υπάρχει ειδικό μουσείο, δεσπότης είναι;». Και όμως. Από τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους είναι γνωστή η συνήθεια να ενταφιάζονται άτομα ακόμη και μέσα σε ναούς. Και έχουμε πολλά ανάλογα παραδείγματα προσωπικοτήτων, που ετάφησαν μέσα σε ναούς ή γύρω από αυτούς, και στην Ελλάδα, και στο εξωτερικό, φυσικά όχι απαραίτητα ιερωμένων. Ο τάφος του Γεωργίου Καραϊσκάκη βρίσκεται μέσα στον Άγιο Δημήτριο Κούλουρης Σαλαμίνος. Η επιθυμία μάλιστα να ταφεί εκεί ήταν δική του. Πού ξέρουμε αν η επιθυμία του Λόντου ή των συγγενών του ήταν να ταφεί στη Φανερωμένη ή σε άλλη εκκλησία ή μονή ; Η καρδιά του Αλέξανδρου Υψηλάντη βρίσκεται ταριχευμένη μέσα σε ένα εκκλησάκι της οδού Στησιχόρου στην Αθήνα. Ο τάφος του Καποδίστρια είναι στη Μονή Πλατυτέρας στην Κέρκυρα, ο τάφος του Ελευθερίου Βενιζέλου βρίσκεται στον περίβολο του Προφήτη Ηλία στα Χανιά. Αλλά ας δούμε και μερικά παραδείγματα από το εξωτερικό. Οι τάφοι των βασιλέων Όθωνος και Αμαλίας είναι στο Μόναχο, μέσα στην εκκλησία των Θεατίνων, του μουσουργού Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ στον Άγιο Θωμά της Λειψίας, του επίσης μουσουργού Άντον Μπρούκνερ στη Μονή του Αγίου Φλωριανού στην Αυστρία, του Καρλομάγνου μέσα στον καθεδρικό του Άαχεν κ.ο.κ.
__Οι τάφοι τους παραμένουν επί αιώνες στους ναούς, χωρίς κανείς να επιχειρήσει να τους μεταφέρει σε μουσεία η σε άλλους καταλληλότερους χώρους. Στη Ζάκυνθο μόνο, το 1968, μεταφέρθηκαν τα οστά του Διονυσίου Σολωμού στο "Μουσείο Σολωμού και επιφανών Ζακυνθίων". Αλλά οι εκεί συνθήκες, λόγω της προηγηθείσης βιβλικής καταστροφής του νησιού (σεισμοί 1953), ήταν εντελώς διαφορετικές. Το ίδιο συνέβη και με τα οστά τού Ανδρέα Κάλβου. Βέβαια, το εκεί μουσείο (και μαυσωλείο) έχει διαφορετικό χαρακτήρα, γιατί δεν είναι συλλογή πολυειδών παλαιών αντικειμένων, αλλά ένα οργανωμένο μουσείο, αντάξιο των προσώπων που τιμά και του έξοχου επτανησιακού πολιτισμού που προβάλλει.
__Ως εκ τούτου θεωρώ ότι η μεταφορά του τάφου και της επιτύμβιας στήλης του Ανδρέα Λόντου, από τον περίβολο της Φανερωμένης στο Λαογραφικό Μουσείο, είναι πράξη ανιστόρητη και βέβηλη. Η ενέργεια αυτή της τοπικής Εκκλησίας, του Δήμου και των λοιπών λανθανόντων προσώπων, που κινούν τα νήματα υπόγεια, γίνεται μόνο για τη δικιά τους «δόξα» και μεγαλομανία, για το δικό τους καπρίτσιο.
__Ποιος είναι τόσο αρμόδιος που μπορεί να κάνει ό,τι θέλει σε τέτοια ζητήματα ;
__Οι αγωνιστές του ᾿21 πολέμησαν υπέρ πίστεως και πατρίδος. Γι᾿ αυτό η τότε Εκκλησία δεν αρνήθηκε να τους θάψει στους ναούς της. Με το να εκδιώκεται από την εκκλησία το μνημείο ενός πρωτεργάτη τού 1821 (με τα αρνητικά και τα θετικά του και την τραγική αυτοχειρία του), είναι σαν να απεμπολείται ο εθνικός χαρακτήρας της Εκκλησίας, της πάλαι ποτέ "Ελληνορθοδοξίας".
__Και το βασικό επιχείρημά τους είναι: «τι δουλειά έχει ένας στρατιωτικός - πολιτικός δίπλα σε μια εκκλησία, ενώ υπάρχει ειδικό μουσείο, δεσπότης είναι;». Και όμως. Από τους πρωτοβυζαντινούς χρόνους είναι γνωστή η συνήθεια να ενταφιάζονται άτομα ακόμη και μέσα σε ναούς. Και έχουμε πολλά ανάλογα παραδείγματα προσωπικοτήτων, που ετάφησαν μέσα σε ναούς ή γύρω από αυτούς, και στην Ελλάδα, και στο εξωτερικό, φυσικά όχι απαραίτητα ιερωμένων. Ο τάφος του Γεωργίου Καραϊσκάκη βρίσκεται μέσα στον Άγιο Δημήτριο Κούλουρης Σαλαμίνος. Η επιθυμία μάλιστα να ταφεί εκεί ήταν δική του. Πού ξέρουμε αν η επιθυμία του Λόντου ή των συγγενών του ήταν να ταφεί στη Φανερωμένη ή σε άλλη εκκλησία ή μονή ; Η καρδιά του Αλέξανδρου Υψηλάντη βρίσκεται ταριχευμένη μέσα σε ένα εκκλησάκι της οδού Στησιχόρου στην Αθήνα. Ο τάφος του Καποδίστρια είναι στη Μονή Πλατυτέρας στην Κέρκυρα, ο τάφος του Ελευθερίου Βενιζέλου βρίσκεται στον περίβολο του Προφήτη Ηλία στα Χανιά. Αλλά ας δούμε και μερικά παραδείγματα από το εξωτερικό. Οι τάφοι των βασιλέων Όθωνος και Αμαλίας είναι στο Μόναχο, μέσα στην εκκλησία των Θεατίνων, του μουσουργού Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ στον Άγιο Θωμά της Λειψίας, του επίσης μουσουργού Άντον Μπρούκνερ στη Μονή του Αγίου Φλωριανού στην Αυστρία, του Καρλομάγνου μέσα στον καθεδρικό του Άαχεν κ.ο.κ.
__Οι τάφοι τους παραμένουν επί αιώνες στους ναούς, χωρίς κανείς να επιχειρήσει να τους μεταφέρει σε μουσεία η σε άλλους καταλληλότερους χώρους. Στη Ζάκυνθο μόνο, το 1968, μεταφέρθηκαν τα οστά του Διονυσίου Σολωμού στο "Μουσείο Σολωμού και επιφανών Ζακυνθίων". Αλλά οι εκεί συνθήκες, λόγω της προηγηθείσης βιβλικής καταστροφής του νησιού (σεισμοί 1953), ήταν εντελώς διαφορετικές. Το ίδιο συνέβη και με τα οστά τού Ανδρέα Κάλβου. Βέβαια, το εκεί μουσείο (και μαυσωλείο) έχει διαφορετικό χαρακτήρα, γιατί δεν είναι συλλογή πολυειδών παλαιών αντικειμένων, αλλά ένα οργανωμένο μουσείο, αντάξιο των προσώπων που τιμά και του έξοχου επτανησιακού πολιτισμού που προβάλλει.
__Ως εκ τούτου θεωρώ ότι η μεταφορά του τάφου και της επιτύμβιας στήλης του Ανδρέα Λόντου, από τον περίβολο της Φανερωμένης στο Λαογραφικό Μουσείο, είναι πράξη ανιστόρητη και βέβηλη. Η ενέργεια αυτή της τοπικής Εκκλησίας, του Δήμου και των λοιπών λανθανόντων προσώπων, που κινούν τα νήματα υπόγεια, γίνεται μόνο για τη δικιά τους «δόξα» και μεγαλομανία, για το δικό τους καπρίτσιο.
__Ποιος είναι τόσο αρμόδιος που μπορεί να κάνει ό,τι θέλει σε τέτοια ζητήματα ;
8/1/2019
Μάριος Χριστόπουλος
