Ὁ Μάρκος Μπότσαρης ὑπῆρξε -ὄχι ἄδικα- ὁ πιὸ διάσημος ἥρωας τοῦ 1821 παγκοσμίως. Ἐνέπνευσε πολλοὺς Ἕλληνες ἀλλὰ καὶ ξένους καλλιτέχνες (ποιητές, δραματουργούς, ζωγράφους, γλύπτες, μουσουργούς). Στὸ Παρίσι μάλιστα ὑπάρχει σταθμὸς τοῦ μετρὸ μὲ τὸ ὄνομά του (Botzaris).
Ἡ Γερμανίδα συνθέτρια καὶ συγγραφέας Johanna Kinkel (Matthieux ἀπὸ τὸν πρῶτο της γάμο, 1810-1858) συνέθεσε γιὰ τὸν Μπότσαρη ἕναν ὕμνο («Hymne auf den Tob des Marco Botzaris»), μὲ συνοδεία πιάνου ἢ κιθάρας σὲ ἑλληνικοὺς καὶ γερμανικοὺς στίχους. Οἱ γερμανικοὶ στίχοι (Männer von Hellas, klagt um den Heroen Botzaris…) γράφτηκαν από τὸν δεύτερο σύζυγό της, ποιητή Gottfried Kinkel. Οἱ ἑλληνικοὶ στίχοι φέρονται ὡς δημοτικοί, μολονότι ἀνήκουν στὸν Παναγιώτη Τσοπανᾶκο*. Τὴν παρτιτούρα τοῦ τραγουδιοῦ, ποὺ ἐκδόθηκε τὸ 1845 στὴν Κολωνία, τὴν ἐντόπισα στὴν περίφημη Βιβλιοθήκη τοῦ Μονάχου (https://www.bsb-muenchen.de/en/).
Οἱ ἑλληνικοὶ στίχοι ἔχουν ὡς ἐξῆς:
1.
Ἕλληνες,
κλαύσωμεν ἄνδρα γενναῖον,
τὸν
Μάρκον Βότζαρην, ἥρωα νέον·
οὗτος
ἀπέθανεν
ὑπὲρ
ἡμῶν.
2.
Τοῦτον
τὸν ἥρωα ἂς μιμηθῶμεν,
ἂν
τὴν ἐλευθερίαν μας ὄντως ποθῶμεν
καὶ
τέλει θραύσομεν
ἐχθροὺς
ἡμῶν.
3.
Τούρκοι
σκληρότατοι, ἂν κ’ ἐφονεύθη
ὁ
Μάρκος Βότζαρης, δὲν λιγοστεύθη
ἡ
ἐναντίον σας
Ἑλλήνων
ὁρμή.
4.
Ἥρωα
Βότζαρη, ἤπείρου θαῦμα,
’ς
ὅλους τοὺς Ἕλληνας ἄφησες τραῦμα,
σῶμα
σου ’χάσαμεν
κοὐκ
ἀρετάς.
5.
Ὕπαγ’,
ἀθάνατε, ’ς τὰς οὐρανίους
σκηνὰς
τοῦ πλάστου μας τὰς αἰωνίους,
καὶ
δέου πάντοτε
ὑπὲρ
ἡμῶν.
Ἡ τελευταία στροφὴ εἶναι μιὰ συγκινητικὴ ἱκεσία πρὸς τὸν «ἐθνομάρτυρα» Μάρκο Μπότσαρη, τώρα ποὺ βρίσκεται στὸν οὐρανό, νὰ μεσιτέψει στὸν Θεὸ ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας.
----------
* Παναγιώτου Τσοπανάκου Δημητσανίτου «ΑΣΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΡΙΑ», 1838
Γιοχάννα Κίνκελ Η ΠΑΡΤΙΤΟΥΡΑ |
Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ
(τὴν ἀκοῦτε)
Μ. Χ.