ῼΔΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗΝ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

ῼΔΗ  ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗΝ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ

τοῦ Ἡλία Τανταλίδη (Κων/πολις 1818-1876)

Τὴν φαιδρὰν ἑορτὴν τῶν τριῶν

τῆς μεγάλης Τριάδος ποιμένων

ἐκτελοῦντες, φαιδρῶς πρὸς Θεὸν 
ἀναπέμπομεν δόξαν καὶ αἶνον.
Μαθηταὶ τῆς αὐτῶν διδαχῆς,
ὥσπερ οὗτοι κ᾿ ἡμεῖς τὴν παιδείαν
ἐζητήσαμε νύμφην ψυχῆς,
νύμφην ἄσπιλον, νύμφην πλουσίαν.

Ἐκ τῆς ἄνω ἀπλέτου πηγῆς

τοῦ φωτὸς ἡ παιδεί’ ἀπονάει

κ’ εἰς τὸν σκώληκα τοῦτον τῆς γῆς

τὰ οὐράνια δείκνυσι φάη,

τὸν εὐγνώμον’ αὐτῆς ἐραστὴν

πρὸς ζωὴν ὁδηγεῖ τὴν ἀρίστην,

ἀθεάτων ποιεῖ θεατήν,

μυστηρίων καθίστησι μύστην.

Ἡ παιδεί’ ἀνυψοῖ ταπεινὸν
καὶ πλησίον καθίζ’ ἡγεμόνων,
τὸν ἀνώνυμον αἴρει κλεινὸν
καὶ γεραίρ’ εἰς αἰῶνας αἰώνων,
συνημμένη τῇ θεί’ ἀρετῇ
εὐτρεπίζει ψυχὰς παναμώμους,
Βασιλείους μεγάλους αὐτὴ
Γρηγορίους γεννᾷ Χρυσοστόμους.

Τῆς παιδείας ἀντέχου θνητὲ
τῶν ζωῶν ἀμφοτέρων κρηπῖδος
καὶ ἀθάνατος ἔσῃ ποτέ,
δεδραγμένος χρηστῆς τῆς ἐλπίδος
τῆς ἀφάτου σοφίας εἰκών,
τὸν οἰκεῖον τηρῶν χαρακτῆρα
τοῖς Ἀγγέλοις ποτὲ συνοικῶν
ἀνυμνήσεις Θεὸν τὸν Σωτῆρα.

Ὦ φωστῆρες τοῦ κόσμου τριττοί,
θυηπόλοι τῆς ἄνω λατρείας,
πρυτανεύσατ’ ἐκεῖθεν αὐτοὶ
εἰς ἡμᾶς τοὺς πυρσοὺς τῆς παιδείας·
ἐνισχύσατ’ ἡμᾶς ἐκ Θεοῦ,
ὦ προστάται θερμοὶ τῶν ἀπόρων,
κ’ εὐλογήσατε ζῆλον λαοῦ,
διδασκάλων, ποιμένων, ἐφόρων.

(εἰκόνα τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν ἀπὸ τὸ τέμπλο τοῦ παλαιοῦ Ι.Ν. Ἁγίου Ἀνδρέου Πατρῶν, ἔργο τοῦ Ίωαννικίου Καυσοκαλυβίτου, 1921)

Ο ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΜΑΡΚΟ ΜΠΟΤΣΑΡΗ ΤΗΣ JOHANNA KINKEL

Ὁ Μάρκος Μπότσαρης ὑπῆρξε -ὄχι ἄδικα- ὁ πιὸ διάσημος ἥρωας τοῦ 1821 παγκοσμίως. Ἐνέπνευσε πολλοὺς Ἕλληνες ἀλλὰ καὶ ξένους καλλιτέχνες (ποιητές, δραματουργούς, ζωγράφους, γλύπτες, μουσουργούς). Στὸ Παρίσι μάλιστα ὑπάρχει σταθμὸς τοῦ μετρὸ μὲ τὸ ὄνομά του (Botzaris).

Ἡ Γερμανίδα συνθέτρια καὶ συγγραφέας Johanna Kinkel (Matthieux ἀπὸ τὸν πρῶτο της γάμο, 1810-1858) συνέθεσε γιὰ τὸν Μπότσαρη ἕναν ὕμνο («Hymne auf den Tob des Marco Botzaris»), μὲ συνοδεία πιάνου ἢ κιθάρας σὲ ἑλληνικοὺς καὶ γερμανικοὺς στίχους. Οἱ γερμανικοὶ στίχοι (Männer von Hellas, klagt um den Heroen Botzaris…) γράφτηκαν από τὸν δεύτερο σύζυγό της, ποιητή Gottfried Kinkel. Οἱ ἑλληνικοὶ στίχοι φέρονται ὡς δημοτικοί, μολονότι ἀνήκουν στὸν Παναγιώτη Τσοπανᾶκο*. Τὴν παρτιτούρα τοῦ τραγουδιοῦ, ποὺ ἐκδόθηκε τὸ 1845 στὴν Κολωνία, τὴν ἐντόπισα στὴν περίφημη Βιβλιοθήκη τοῦ Μονάχου (https://www.bsb-muenchen.de/en/).

Οἱ ἑλληνικοὶ στίχοι ἔχουν ὡς ἐξῆς:

1.

Ἕλληνες, κλαύσωμεν ἄνδρα γενναῖον,

τὸν Μάρκον Βότζαρην, ἥρωα νέον·

οὗτος ἀπέθανεν

ὑπὲρ ἡμῶν.

2.

Τοῦτον τὸν ἥρωα ἂς μιμηθῶμεν,

ἂν τὴν ἐλευθερίαν μας ὄντως ποθῶμεν

καὶ τέλει θραύσομεν

ἐχθροὺς ἡμῶν.

3.

Τούρκοι σκληρότατοι, ἂν κ’ ἐφονεύθη

ὁ Μάρκος Βότζαρης, δὲν λιγοστεύθη

ἡ ἐναντίον σας

Ἑλλήνων ὁρμή.

4.

Ἥρωα Βότζαρη, ἤπείρου θαῦμα,

’ς ὅλους τοὺς Ἕλληνας ἄφησες τραῦμα,

σῶμα σου ’χάσαμεν

κοὐκ ἀρετάς.

5.

Ὕπαγ’, ἀθάνατε, ’ς τὰς οὐρανίους

σκηνὰς τοῦ πλάστου μας τὰς αἰωνίους,

καὶ δέου πάντοτε

ὑπὲρ ἡμῶν.

Ἡ τελευταία στροφὴ εἶναι μιὰ συγκινητικὴ ἱκεσία πρὸς τὸν «ἐθνομάρτυρα» Μάρκο Μπότσαρη, τώρα ποὺ βρίσκεται στὸν οὐρανό, νὰ μεσιτέψει στὸν Θεὸ ὑπὲρ τῆς ἐλευθερίας.

----------
* Παναγιώτου Τσοπανάκου Δημητσανίτου «ΑΣΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΡΙΑ», 1838

Γιοχάννα Κίνκελ



Η ΠΑΡΤΙΤΟΥΡΑ 

Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ 

(τὴν ἀκοῦτε)

Μ. Χ.

Φρήντριχ Χαίλντερλιν «ΕΛΛΑΣ» (ποίημα)

Φρήντριχ Χαίλντερλιν (1770-1845)

ΕΛΛΑΣ 

(ἀπόσπασμα)

                                    Στὸν Gotthold Stäudlin

1.

Νά σ’ εἶχα μὲς στοὺς ἐλαφροὺς τοὺς ἴσκιους, στὰ πλατάνια,

ἐκεῖ ποὺ μέσα στοὺς ἀνθοὺς χύνετ’ ὁ Ἰλισσός,

ὅπου ὀνειρεύονταν οἱ νιοὶ τῆς δόξας τὰ στεφάνια

κι ὅπου ὁ Σωκράτης τὶς καρδιὲς ἐμάγευε γλυκός.

2.

Ποὺ κάτασπρη μὲς στὶς μυρτιὲς ἡ Ἀσπασία περνοῦσε

καὶ τῆς πατρίδος σου οἱ χαρὲς κι ἡ τόση χλαλοή,

ποὺ μέσ’ ἀπὸ τὴν ἀγορὰ μυριόστομη ἀντηχοῦσε

καὶ παραδείσους ἔπλαθε τοῦ Πλάτωνα ἡ πνοή.

3.

Κι ὅπου ἄνθιζε ἡ ἄνοιξι τῶν ὕμνων τὸ καμάρι

καὶ στὴ σεμνὴ τὴν Ἀθηνᾶν ἀπ’ τ’ ἅγιο τὸ βουνὸ

κατέβαινε γλυκύτατη τῶν τραγουδιῶν ἡ χάρι

σὰν τ’ Ἀπριλιοῦ ἀνθομύριστον ἀνασασμὸν ἁγνό.

4.

Καὶ σ’ ἀστραπή, σὰν ὄνειρο τῶν θεῶν, εὐτυχισμένη

τοῦ Ἰδανικοῦ τότ’ ἡ ζωὴ περνοῦσε φῶς, χρυσῆ,

ἄμποτε ἐκεῖ νὰ σ’ εὕρισκα, ποὺ τὴν ψυχὴν μ’ εὐφραίνει,

ἀγαπητέ μου φίλε, ἐκεῖ ἂς ἤσουνα καὶ σύ.

5.

Ἐκεῖ ποὺ τ’ Ἀνακρέοντα καὶ Ἀλκαίου εἶναι κορώνα,

ὁ λαμπρὸς ἥλιος κι ἡ σμυρτιά, ἐκεῖ νὰ πάω ποθῶ,

μὲ τοὺς ἁγίους ἐκεῖ μακρυὰ ποθῶ τοῦ Μαραθῶνα,

στ’ ᾍδη τὸ σπίτι τὸ στερνὸ κι ἐγὼ νὰ κοιμηθῶ.

6.

Ὄμορφη Ἑλλάδα – τὸ στερνὸ τραγούδι μου ἂς βοήσῃ,

γιὰ σένα καὶ τ’ ὁλόστερνο τὸ δάκρυ μου ἂς χυθῇ,

σήκωσε τὸ ψαλίδι σου τώρα νὰ μὲ θερίσῃ,

ὦ Μοῖρα – ποὺ ὅλη μου ἡ καρδιὰ ἔχει ἀπονεκρωθῆ.

                                     Μετάφρ. Α. ΤΥΠΑΛΔΟΥ - ΜΠΑΣΙΑ

*********************************************************************

Friedrich Hölderlin

GRIECHENLAND

1.

Hätt’ ich dich im Schatten der Platanen,
Wo durch Blumen der Cephissus rann,
Wo die Jünglinge sich Ruhm ersannen,
Wo die Herzen Sokrates gewann,

2.

Wo Aspasia durch Myrten wallte,
Wo der brüderlichen Freude Ruf
Aus der lärmenden Agora schallte,
Wo mein Plato Paradiese schuf,

3.

Wo den Frühling Festgesänge würzten,
Wo die Ströme der Begeisterung
Von Minervens heilgem Berge stürzten –
Der Beschützerin zur Huldigung –

4.
Wo in tausend süßen Dichterstunden,
Wie ein Göttertraum, das Alter schwand,
Hätt’ ich da, Geliebter! dich gefunden,
Wie vor Jahren dieses Herz dich fand,

[....]

13.

Mich verlangt ins ferne Land hinüber
Nach Alcäus und Anakreon,
Und ich schlief’ im engen Hause lieber,
Bei den Heiligen in Marathon;

14.
Ach! es sei die letzte meiner Tränen,
Die dem lieben Griechenlande rann,
Laßt, o Parzen, laßt die Schere tönen,
Denn mein Herz gehört den Toten an!